Akcesoria pozycjonujące u niemowląt – pomoc czy zagrożenie?

1. Wstęp

Rodzice mają dostęp do ogromnej liczby akcesoriów dla niemowląt: bujaczków, leżaczków, fotelików, chodzików, mat edukacyjnych czy poduszek pozycjonujących.

Reklamy obiecują wygodę, bezpieczeństwo, a nawet szybszy rozwój.

Ale czy to wszystko jest zgodne z prawdą?

Przyjrzyjmy się, co mówią badania.

2. Container Baby Syndrome (CBS)

Container Baby Syndrome to termin opisujący skutki długotrwałego przebywania niemowląt w „pojemnikach”: fotelikach, nosidłach, leżaczkach czy bujaczkach.

Skutki CBS mogą obejmować:

• 🦵 Ograniczoną ruchomość nóg
• 🧠 Wolniejszy rozwój motoryczny
• 🏋️ Słabsze mięśnie tułowia i szyi
• 🧒 Ryzyko deformacji główki (plagiocefalia)

Częste i długotrwałe używanie takich akcesoriów może utrwalać nieprawidłowe wzorce ruchowe i spowalniać naturalny rozwój dziecka (Alghamdi, 2025).

3. Czym są akcesoria pozycjonujące?

Pod tym pojęciem mieszczą się urządzenia, które mają „utrzymywać” dziecko w określonej pozycji – leżącej, półsiedzącej lub stojącej. Według klasyfikacji (Alghamdi, 2025) zaliczamy do nich:

• 🚗 Foteliki samochodowe
• 👶 Nosidła
• 🚼 Wózki i spacerówki
• 🎵 Bujaczki
• 🪑 Siedziska podłogowe
• 🎡 Stoliki aktywności
• 🚶 Chodziki
• 🦘 Skoczki
• 🔲 Kojce
• 🧸 Maty edukacyjne
• 🛏️ Poduszki pozycjonujące

4. Plusy i minusy akcesoriów pozycjonujących

Foteliki samochodowe, nosidła

• ✅ Niezastąpione w podróży – zapewniają bezpieczeństwo i wygodny transport.
• ❌ Poza samochodem ograniczają ruchy, zmniejszają dynamikę nóg (Jiang et al., 2016).
• ❌ Mogą sprzyjać spłaszczeniu główki (Littlefield et al., 2003).

Wózki i spacerówki

• ✅ Ułatwiają transport, szczególnie w przestrzeni miejskiej.
• ❌ Dziecko spędza czas biernie, z ograniczoną możliwością eksploracji i ruchu (Alghamdi, 2025).

Bujaczki / Siedziska podłogowe

• ✅ Chwilowo uspokajają dziecko i dają rodzicom chwilę oddechu.
• ❌ Zmniejszają ekspozycję na mowę dorosłych → co wpływa negatywnie na rozwój mowy (Malachowski et al., 2021).
• ❌ Częste użycie wiąże się z wolniejszym osiąganiem kamieni milowych (Alghamdi, 2025).

Stoliki aktywności, Chodziki, Skoczki

• ✅ Sprawiają wrażenie, że wspierają samodzielność dziecka.
• ❌ Mogą opóźniać raczkowanie (Janusz et al., 2023).
• ❌ Powodują nienaturalne obciążenia nóg i utrwalają nieprawidłowe wzorce postawy.
• ❌ WHO ostrzega, że chodziki są niebezpieczne i zwiększają ryzyko urazów.
• ❌ Skoczki – częste użycie koreluje z wyższym BMI u dzieci (Alghamdi, 2025).

Kojce, Maty edukacyjne

• ✅ Kojec – może być bezpiecznym miejscem na krótką zabawę.
• ✅ Mata edukacyjna – daje dziecku przestrzeń do obserwacji.
• ❌ Maty z pałąkami utrwalają leżenie na plecach i ograniczają rozwój ruchów w podporze (Carson et al., 2022).

Poduszki pozycjonujące

• ✅ Rodzice używają ich dla wygody przy karmieniu lub zabawie.
• ❌ Mogą utrwalać asymetrię i ograniczać swobodę ruchów.
• ❌ Częstsze użycie wiąże się z wolniejszym rozwojem kamieni milowych (Alghamdi, 2025).

5. Co pokazują badania EMG? (Siddicky et al., 2020)

W jednym z badań z użyciem elektromiografii (EMG) oceniano aktywność mięśni kręgosłupa i szyi u niemowląt w różnych pozycjach: na brzuchu, plecach, w foteliku, w nosidle i na rękach rodzica.

Wyniki:

• Najlepsza stymulacja mięśni → leżenie na brzuchu (tummy time)
• Najgorsza aktywność mięśni → fotelik samochodowy
• Napięcie mięśni szyi w foteliku było 7x krótsze niż podczas leżenia na brzuchu
• Noszenie na rękach i w nosidle dawało lepszą aktywację niż leżenie na plecach, ale wciąż mniej niż tummy time

Wnioski dla rodziców:

• Używaj fotelików i nosideł zgodnie z przeznaczeniem (transport, posiłki)
• Ogranicz czas w „kontenerach” do max. 15 minut jednorazowo (WHO, APTA)
• Codziennie zapewniaj dziecku czas na podłodze i tummy time
• Nie daj się zwieść reklamom – brak dowodów, że bujaczki czy stoliki „wspierają rozwój”

6. Mity reklamowe vs fakty naukowe

• ✨ „naśladują naturalne ruchy mamy”
• ✨ „stymulują rozwój motoryki i równowagi”
• ✨ „zapewniają prawidłowe podparcie pleców i główki”

• ❌ Długotrwałe używanie fotelików i bujaczków zwiększa ryzyko deformacji główki (Littlefield et al., 2003)
• ❌ Ogranicza aktywność nóg i opóźnia rozwój motoryczny (Jiang et al., 2016)
• ❌ Obniża saturację krwi i może wpływać na oddychanie (Cerar et al., 2009)

7. Co zamiast akcesoriów?

🔑 Najważniejszym elementem wspierającym rozwój niemowlęcia pozostaje:

• czas brzuszkowy (tummy time) – codzienna zabawa na podłodze
• swoboda ruchów – bez ograniczeń i pasów
• kontakt z rodzicem – rozmowa, dotyk, śpiew i wspólna zabawa
• zwykła mata – bez gadżetów, najlepiej płaska i bez pałąków

8. Podsumowanie

Akcesoria pozycjonujące mogą być pomocne w niektórych sytuacjach, ale nie wspierają rozwoju dziecka tak, jak sugerują reklamy.

• Mogą wręcz opóźniać osiąganie kamieni milowych, wpływać negatywnie na rozwój mowy czy zwiększać ryzyko wad postawy i deformacji głowy.
• WHO jednoznacznie ostrzega przed chodzikami ze względu na ich niebezpieczeństwo.
• Skoczki wiązano z wyższym BMI u dzieci.
• Poduszki pozycjonujące – z wolniejszym rozwojem motorycznym.

Reklamy często wprowadzają rodziców w błąd, sugerując, że te akcesoria stymulują rozwój – mimo braku naukowych dowodów na takie działanie.

Najlepsze, co możemy dać dziecku, to czas, przestrzeń i bliskość.

9. Bibliografia

1. Alghamdi, Z. S. (2025). Examining the Relationship Between Baby Container Use and Infant Development and Health Outcomes. University of Delaware.
2. Avruskin, A. (2023, August 12). Physical Therapy Guide to Container Baby Syndrome. Choose PT.
3. Carson, V., et al. (2022). Associations between infant positioning, container use, and motor milestone achievement: A longitudinal study.
4. Cerar, L. K., Scirica, C. V., Gantar, I. S., Osredkar, D., Neubauer, D., & Kinane, T. B. (2009). A comparison of respiratory patterns in healthy term infants placed in car safety seats and beds. Pediatrics, 124(3), e396–e402. https://doi.org/10.1542/peds.2009-0160
5. Janusz, J., et al. (2023). Infant walker use and milestone attainment: Parent survey results.
6. Jiang, Y., De Armendi, J. T., & Smith, B. A. (2016). Immediate effect of positioning devices on infant leg movement characteristics. Pediatric Physical Therapy, 28, 304–310. https://doi.org/10.1097/PEP.0000000000000272
7. Littlefield, T. R., Kelly, K. M., Reiff, J. L., & Pomatto, J. K. (2003). Car seats, infant carriers, and swings: their role in deformational plagiocephaly. Journal of Prosthetics and Orthotics, 15, 102–106. https://doi.org/10.1097/00008526-200307000-00010
8. Malachowski, C., et al. (2021). Infant positioning, seating devices, and language exposure: An audio-based study.
9. Siddicky, M., et al. (2020). Electromyographic assessment of infant muscle activation in various positions.